1-fase of 3-fasen: wat is het verschil en welke invloed heeft dit op mijn zonnepanelen installatie

De verschillende fases/aansluitingen zijn:

• 1-fase aansluiting (1x230V of 2x230V): Bij een 1-fase aansluiting is er één stroomvoerende geleider (fase) en één nulgeleider (neuter). De spanning wordt over deze twee geleiders verdeeld en is typisch 230V in Europa.
• 3-fase zonder nulgeleider/neuter (3x230V): Bij een 3-fase aansluiting zonder nulgeleider zijn er drie stroomvoerende geleiders (fasen), maar geen nulgeleider. De spanning wordt over deze drie geleiders verdeeld en is meestal 400V in Europa. Deze configuratie wordt ook wel een delta-verbinding genoemd, en is vaak de 3-fase aansluiting bij oudere woningen.
• 3-fase met nulgeleider/neuter (3N400V): Bij een 3-fase aansluiting met nulgeleider zijn er drie stroomvoerende geleiders (fasen) en één nulgeleider. De spanning wordt over deze drie geleiders verdeeld en is ook 400V in Europa. Deze configuratie wordt ook wel een ster-verbinding genoemd.

Voor zonnepanelen en de bijbehorende omvormers betekent dit het volgende:

• 1-fase omvormers: Deze omvormers zijn geschikt voor 1-fase aansluitingen en kunnen de gelijkspanning van de zonnepanelen omzetten in wisselspanning die compatibel is met het elektriciteitsnet. Ze zijn geschikt voor kleinere installaties, zoals residentiële systemen.
• 3-fase omvormers: Deze omvormers zijn geschikt voor 3-fase aansluitingen (zowel met als zonder nulgeleider) en kunnen de gelijkspanning van de zonnepanelen omzetten in wisselspanning die compatibel is met het elektriciteitsnet.

Bij het kiezen van een omvormer voor uw zonnepanelen moet u rekening houden met het type elektrische aansluiting dat u heeft. Als u een 1-fase aansluiting heeft, kiest u een 1-fase omvormer. Als u een 3-fase aansluiting heeft (met of zonder nulgeleider), kiest u ofwel (meerdere) 1-fase of 3-fase omvormers. Het is belangrijk om de omvormer te selecteren op basis van de capaciteit van uw zonnepanelen en de elektrische aansluiting van uw locatie.

Hoe weet ik welke fase ik heb in mijn woning?

Dit is vrij eenvoudig te achterhalen. De meest zekere weg is om Fluvius te contacteren met uw EAN nummer. Zeker wanneer u een digitale teller heeft is het soms moeilijker te achterhalen welke fase u heeft, zeker bij een 3-fase aansluiting.

Een andere en snellere manier is om uw hoofdzekering ter hoogte van uw teller in detail te bekijken. Ziet u bij de hoofdzekering twee schakelaars, dan heeft u steeds een 1-fase aansluiting.

Voor een 3-fase aansluiting is dit iets moeilijker te achterhalen. Ziet u hier 3 kabels (bruin, zwart en grijs) dan heeft u een 3x230V aansluiting, bij 4 kabels (bruin, zwart, grijs en blauw) dan heeft u een 3N400V aansluiting.>/

Mag ik een 1-fase omvormer aansluiten op een 3-fasig net?

Ja, het is mogelijk om een 1-fase omvormer aan te sluiten op een 3-fasig net. Als u een 1-fase omvormer gebruikt met een 3-fasig net, wordt de opgewekte energie van de zonnepanelen slechts op één van de drie fasen ingevoerd. Dit kan leiden tot een ongelijke belasting van de fasen en mogelijk hogere stroomsterktes op de enkele fase waar de omvormer is aangesloten. Daarom wordt bij 3x230V vaak gewerkt met twee 1-fase omvormers.

In België mag u volgens de AREI bepalingen maximaal een 5kVA omvormer op 1-fase plaatsen. Op een 3-fasig net, zowel een 3x230V en 3N400V mag u tot 10kVA aan omvormers plaatsen zonder hiervoor een netstudie te moeten aanvragen.

Mag ik een 3-fase omvormer aansluiten op een 1-fase net?

Het aansluiten van een 3-fase omvormer op een 1-fase net zal niet werken. Een 3-fase omvormer is ontworpen om de gelijkspanning van zonnepanelen om te zetten in 3-fase wisselspanning en om de opgewekte stroom gelijkmatig over de drie fasen te verdelen.

Als u een 3-fase omvormer probeert aan te sluiten op een 1-fase net, kunnen er problemen ontstaan met de werking van de omvormer en de veiligheid van het elektriciteitssysteem. De omvormer zal niet in staat zijn om de stroom gelijkmatig over de drie fasen te verdelen, omdat er slechts één fase beschikbaar is. Dit kan leiden tot overbelasting van het enkelfasige net en mogelijk schade aan de omvormer of andere apparatuur in uw systeem.

Als u al een 3-fase omvormer heeft en u wilt deze gebruiken met een 1-fase net, is het raadzaam om contact op te nemen met een gekwalificeerde elektricien of de fabrikant van de omvormer voor advies over de beste manier om dit te doen, of om een geschikte 1-fase omvormer te kiezen.

Is het mogelijk mijn woning van 1-fase naar 3-fasen te verzwaren?

Ja, het is mogelijk om uw woning van een 1-fase aansluiting naar een 3-fase aansluiting te verzwaren. Dit proces wordt ook wel ‘verzwaring’ of ‘upgraden’ genoemd. Er zijn verschillende redenen waarom u dit zou willen doen

• Grotere zonnepanelen installatie: Op een 1-fase mag u slechts een omvormer plaatsen tot 5kVA. Is uw jaarlijks verbruik bijvorbeeld 10000kWh zal u maar een klein deel van uw verbruik kunnen opwekken met zonnepanelen
• Laadpalen: een laadpaal op een 1-fase net zal uw elektrische wagen traag en niet optimaal opladen
• Zwaardere apparatuur: wilt u bijvoorbeeld in de toekomst een warmtepomp of zwembad/jacuzzi? Dan is een verzwaring aangeraden.

Om uw woning van een 1-fase naar een 3-fase aansluiting te verzwaren, dient u de volgende stappen te volgen:

1. Neem contact op met de netbeheerder Fluvius: Dien een aanvraag in naar de mogelijkheden en kosten voor het upgraden naar een 3-fase aansluiting. Zij kunnen u vertellen of het elektriciteitsnet in uw omgeving/straat geschikt is voor een 3-fase aansluiting en wat de vereisten zijn. U zal nadien een gedetailleerde offerte ontvangen van Fluvius met de kosten voor de verzwaring. Deze kosten zijn exclusief de aanpassingen aan de elektrische installatie in uw woning en enkel tot de aansluiting naar uw woning.
2. Schakel een erkende elektricien in: Een gekwalificeerde en erkende elektricien zal in staat zijn om uw woning te inspecteren en te beoordelen wat er nodig is om de aansluiting te verzwaren, vaak zijn er aanpassingen nodig aan de elektrische installatie. De elektricien kan ook een offerte geven voor de kosten van de werkzaamheden.
3. Voer de werkzaamheden uit: De elektricien zal de nodige aanpassingen aan uw elektrische installatie uitvoeren, zoals het vervangen van de hoofdzekering, het installeren van een nieuwe 3-fase meterkast en het opnieuw bedraden van de elektrische circuits indien nodig.
4. Inspectie en goedkeuring: Na voltooiing van de werkzaamheden dient er een onafhankelijke inspectie plaats te vinden door een erkend keuringsorganisme (ACEG, OCB etc..) welke de installatie  zal inspecteren om te verifiëren of alles correct en veilig is geïnstalleerd en voldoet aan de lokale voorschriften en normen. Als alles in orde is, wordt de nieuwe 3-fase aansluiting goedgekeurd en geactiveerd. U krijgt dan een conform keuringsverslag

Houd er rekening mee dat het verzwaren van uw woning naar een 3-fase aansluiting kosten met zich meebrengt. Dit kan variëren afhankelijk van de complexiteit van de werkzaamheden en de tarieven van de elektricien en de netbeheerder.